Dijital pazarlama ve halkla ilişkiler kariyeri nasıl yapılır?

Üniversitelerde kürsüleri, dünyaca ünlü şirketlerde yüzlerce kişilik ekipleri olan ve zaman zaman dijital pazarlama ile de iç içe geçen halkla ilişkiler, pek çok öğrencinin adım atmak istediği kariyer yolları arasında yer alıyor. Peki halkla ilişkiler ve dijital pazarlama kariyeri nasıl yapılır? Kimler halkla ilişkiler kariyeri yapabilir? Bir meslek olarak halkla ilişkiler (PR) ne demektir? Online PR Servisi B2Press olarak sizi, bu soruların yanıtlarını birlikte aramaya davet ediyoruz.

Kökleri milattan önce 100.000’li yıllara kadar dayandırılabilecek olan iletişim, insanın ayrılmaz parçalarından biridir. İletişimde teknolojinin kullanılması ise kabaca bugünden 30 bin yıl öncesine, mağara duvarlarındaki sembollere kadar uzanabilir. İnsanlık tarihi geliştikçe, toplumlar oluştukça ve devlet kavramı ortaya çıktıkça, iletişimin üstlendiği anlam ve görevin de değişiklik gösterdiğini söyleyebiliriz. Bildiğimiz anlamıyla, bir disiplin olarak halkla ilişkilerin (PR) geçmişinin ise 20. yüzyıla dayandığını görüyoruz. İletişim ve bilgi çağında yaşadığımız göz önünde bulundurulduğunda, bugün zaman zaman dijital pazarlamayla da kesişen halkla ilişkiler alanında kariyer yapmaya yönelik ilgi günden günde artıyor. Algının, güvenin ve değerlerin diğer her şeyden önce geldiği bir çağda, bir meslek olarak saygınlığını korumayı sürdürüyor. Tam da bu yüzden, Online PR Servisi B2Press olarak bu yazımızda “Halkla ilişkiler kariyeri nedir?”, “Halkla ilişkiler kariyeri nasıl yapılır?”, “Kimler PR kariyeri yapabilir?”, “PR kariyeri planlayan öğrenciler kendilerini nasıl geliştirebilir?” gibi soruların yanıtlarına ışık tutmayı amaçlıyoruz.

Dijital pazarlama kariyeri ve halkla ilişkiler kariyeri arasındaki farklar nelerdir?

İş ilanlarındaki kafa karışıklıkları, disiplinler arası ayrımların tam anlaşılmaması gibi sebeplerle zaman zaman dijital pazarlama ile birlikte değerlendirilen halkla ilişkiler (PR), temelde dijital pazarlama olarak tabir edilen disiplinden farklıdır. Dijital pazarlama ve halkla ilişkiler arasındaki temel fark, şöyle özetlenebilir: Dijital pazarlama, odağına her koşulda ürün ve hizmet satışını alan, temel amacı ürün/hizmet satmak olan ve bu amaç için interneti, mobil cihazları, arama motorlarını, sosyal medyayı, içerik araçlarını kullanan profesyonel bir uğraştır. Halkla ilişkilerin temelinde ise ürün/hizmet satışından önce, markaların, kişilerin ya da kurumların itibarını korumak, yükseltmek, kamuoyu gözünde güvenilirliklerini temellendirmek ve bu yapılara ait değerleri etkileyici söylemlerle kamuoyuna aktarmak vardır.

Dolayısıyla bir dijital pazarlama profesyoneliyle halkla ilişkiler profesyoneli arasındaki fark, amaçtır. Elbette halkla ilişkilerin de dolaylı amacı, şirkete yönelik güveni artırarak satışlara pozitif katkıda bulunmak olabilir. Diğer yandan PR, online araçları kullanarak markaların dijitaldeki görünürlüğüne de katkıda bulunabilir. Ancak kullanılan bağlam ve araçlar ne olursa olsun, halkla ilişkilerde temel amaç, algıyı, itibarı yönetmek ve mesajları aktarmaktır.

Halkla ilişkilerde kariyer nasıl yapılır? Kimler halkla ilişkiler kariyeri yapabilir?

Belirli yetkinliklere sahip ve bu alana karşı yeterli tutkuyu taşıyan herkes, halkla ilişkiler kariyeri yapabilir. Her ne kadar dört yıllık lisans, iki yıllık önlisans, uzaktan öğretim gibi seçeneklerle, hem devlet hem de vakıf üniversitelerinde “Halkla İlişkiler ve Tanıtım” veya “Halkla İlişkiler ve Reklamcılık” gibi bölümler olsa da, kurumsal şirketler ya da sivil toplum örgütleri, PR kariyeri yapmak isteyenler için yalnızca bu alandan mezun olmayı zorunlu tutmuyor. ABD'de yürütülen güncel bir araştırma, şirketlerin %45’inin 2024'te bazı pozisyonlar için lisans derecesi şartlarını kaldırmayı planladığını gösteriyor. Başka bir deyişle, artık profesyonel kariyeri yalnızca üniversite öğrenimi belirlemiyor. Dil hakimiyeti yüksek, iletişim becerileri güçlü, analitik düşünebilen, çözüm üretebilen ve en önemlisi tüm bunlardan keyif alan herkes, halkla ilişkiler kariyeri yapabiliyor.

Halkla ilişkiler, genellikle sözel yetkinliklerle eşleştirildiği için, ilgili lisans bölümlerinin yanı sıra felsefe, sosyoloji, psikoloji, tarih gibi sosyal bilim alanlarından mezun olanlar da bu alanda kariyer planlayabiliyor. Halkla ilişkilerde kariyer yapmak için ise, hem bu alanın gerektirdiği yetkinlikleri, hem de marka/ajans ayrımını bilmek yol gösterici olabiliyor.

Halkla ilişkiler alanında ilerlemek için hangi yetkinliklere sahip olmalıyım?

Halkla ilişkiler alanında kariyer yapmak isteyen kişilerin, iletişim, hızlı düşünme, sorun çözme gibi yeteneklere sahip olması bekleniyor. Bu yetenekleri başlık başlık sıraladığımızda, karşımıza şu maddeler çıkıyor:

İletişim: Halkla ilişkiler departmanlarında çalışan kişilerin esas işlerinden biri de, çok paydaşlı bir ekosistemi yönetmek olarak öne çıkıyor. Bu da kişilerin farklı meslek gruplarıyla, üst düzey yöneticilerle, departman şefleriyle sürekli iletişimini gerektiriyor. Bireysel, sözlü ve yazılı iletişim becerileri, PR profesyonellerinde aranan başlıca özellikler arasında yer alıyor.

Yazma yeteneği: Halkla ilişkilerin temelinde sözlü iletişim yeterlilikleri yatıyor gibi görünse de, halkla ilişkiler profesyonellerinin en güçlü kabiliyetinin, en sıkıcı verileri ve en karmaşık konuları dahi anlamlı ve alıcıda karşılık bulan hikayelere dönüştürme becerisi olduğu söylenebiliyor.

Dijitalden ve medyadan anlamak: Dijital ortamın ve online mecraların iletişimin ve haberleşmenin merkezine yerleştiği düşünüldüğünde, PR profesyonellerinin internet dinamiklerini anlama mecburiyeti da kaçınılmaz oluyor. Öte yandan halkla iletişim kurma süreçlerinde medyanın yadsınamaz rolü, PR profesyonellerinin medya iş modellerine, çalıştıkları ülkenin medya manzarasına dair de bilgi sahibi olmak gerektiriyor.

Kriz iletişimi: İçine organizasyon becerileri, etkin iletişim, yaratıcılık gibi başlıkları da alan kriz iletişimi, aynı zamanda halkla ilişkiler kapsamında değerlendirilen bir hizmet olarak konumlanıyor. Markalar ve iletişim dünyasında en küçük hataların büyük krizlere yol açması, aksayan bir sürecin tüm operasyonları kesintiye uğratması olağan görüldüğünden, PR uzmanlarının çelik gibi sinirlere, stres altında çalışabilme yetisine sahip olmasına ve her zor durumdan en kısa yolu bularak çıkmasına ihtiyaç duyuluyor.

Güncel bir kriz örneği: ABD merkezli paylaşımlı araç uygulaması Lyft, 2023 dördüncü çeyrek sonuçlarını açıkladığı basın duyurusunda, marj artışı değeri için %0,5 olması gerekirken %5 olarak yazılan bir ifade, şirketin hisse senetlerinin çok kısa süre içinde %60 artmasına yol açtı. Hatanın açıklanmasının ardından ise yaklaşık 2 milyar doları bulan bu artışın çoğu silindi. Hatayı, şirketin CEO’su üstlendi ve bu konudaki açıklamaları, medya kuruluşları aracılığıyla yaptı. Bu her ne kadar uç bir örnek olsa da, doğrudan şirket itibarını ilgilendiren ve yasal otoritelerin de dikkatini çekmesi muhtemel bu krizin üstesinden en temiz şekilde gelmenin yolunun CEO’yu konuşturmak olduğuna karar veren bir PR ekibi vardı.

PR profesyonellerinden beklenen yetkinlikleri sıraladıktan sonra, marka ve ajans/servis ayrımına değinelim.

Halkla ilişkiler kariyeri, spesifik bir markanın kurumsal iletişim ve dijital pazarlama departmanlarında yapılabiliyor. Bu departmanlarda çalışan profesyoneller, genellikle şu pozisyonlarda görevlendiriliyor.

Kurumsal İletişim Uzmanı: Bu pozisyonda çalışanlar, PR ajansı ilişkilerini yönetmek, PR stratejisini belirlemek, bu strateji için gerekenleri üretmek veya üretilmesine aracılık etmek gibi görevleri üstleniyor.

Metin Yazarı / İçerik Editörü: Bu pozisyonda çalışanlar, kurumsal iletişim stratejisi ışığında markaların mesaj setlerinin oluşturulması, temel söylemlerinin belirlenmesi, basın bülteni, tanıtım metni, kurumsal sunum gibi materyallerinin hazırlanması görevlerini üstleniyor.

Etkinlik Koordinatörü: Kurumsal etkinliklerin organizasyonu, etkinliklerde yer alacak dekorların, basılı materyallerin organizasyonu gibi görevleri, PR ekiplerinde bu kişiler üstleniyor.

Kurumsal İletişim ve Sosyal Sorumluluk / Sürdürülebilirlik Müdürü: Özellikle daha kurumsal veya çevresel etkisi yüksek sektörlerdeki şirketlerde karşımıza çıkan bu pozisyonlar, şirketlerin insan, toplum ve çevre gibi odaklarda yürüttüğü sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik projelerinin liderlik görevini üstlenir.

Halkla ilişkiler kariyeri yapmak isteyenler, PR ajanslarından veya B2Press gibi PR süreçlerini dijitale uyarlayan, esnek, servis modelli işletmelerde de çalışabiliyor. Bu yapılar, farklı sektörlerden farklı ölçeklerdeki müşteri portföylerine hizmet vermek açısından, daha genel, daha kapsamlı bir deneyim sunabiliyor.

Medya İlişkileri Direktörü: Bu pozisyonda çalışan kişiler, markaların medya kuruluşlarıyla, önemli gazetecilerle, kilit fikir ve kanaat önderleriyle iletişimlerinde aracı rolünü üstlenir.

İş Geliştirme Uzmanı: İş geliştirme uzmanları, PR ajansının ya da PR servisinin yeni işbirlikleri gerçekleştirmesi, yeni iş alanlarında pazar payı kazanması ve yeni müşteriler edinmesi için çalışır.

Müşteri Yöneticisi: Müşteri yöneticileri, yaratıcı ekiplerle müşteriler arasındaki iletişimi sağlar. Müşterilerin talep ve beklentilerini dinler ve bu dinlediklerini en açık formatta strateji ve yazar ekiplerine aktarır.

Metin Yazarı / İçerik Editörü: İçerik editörleri, farklı ölçek ve sektörlerdeki markalar için, basın bülteninden özel haber çalışmasına, konuşma metinlerinden mesaj setlerine, yazılı içerikler üretir.

Öğrenciler kendilerini nasıl geliştirebilir?

Halkla ilişkiler alanında kariyer yapmayı planlayanlardan beklenen temel yetkinliklere, halkla ilişkiler pozisyonlarına kısaca değindikten sonra, özellikle lisans öğrenimini sürdüren ve PR kariyeri yapmak isteyenler için bazı önerilerle, yazımızı sonlandıralım.

Öğrenci topluluklarında / kulüplerde aktif rol almak: Üniversitelerde öğrencilerin bir araya gelerek etkinlikler, sanat organizasyonları, zirveler, buluşmalar düzenlediği öğrenci kulüpleri, organizasyon yeteneklerini geliştirmek, iş yapma disiplini kazanmak, insan ilişkilerini geliştirmek ve iletişim becerilerini ileri taşımak açısından oldukça yararlı olur.

İçerik üretmek, haber yazmak: İnternetin ve medyanın dijitalleşmesiyle farklı niş alanlara odaklanan, bağımsız pek çok yayın, hem yazılı hem de multimedya içerik üretimi gerçekleştiriyor. İletişim ve PR alanlarında kariyer planlayan öğrenciler, bu gibi platform ve medya organlarında deneyim kazanarak, metinle ve dille olan ilişkilerini ileri taşıyabilir.

Stajlarda deneyim kazanmak: Kurumsal şirketler ve PR ajansları, stajyer ilanlarıyla, PR alanında kariyer yapmayı planlayanlar için kariyer başlangıcı fırsatı sunar. Bu alanda kariyer hedefleyenler, kariyer ve iş bulma platformları aracılığıyla, ilgi duydukları şirketlerin ilanlarına başvurabilir.

Bu konuda okuma ve araştırmalar yapmak: İletişim ve medya, dolayısıyla halkla ilişkiler, oldukça dinamik, gündeme göre değişen, hareketli bir alandır. Bu alanda kariyer planı yapmak isteyenlerin kendilerini yeni PR trendlerine, PR araştırmalarına, PR konusundaki teorilere göre beslemesi ve zenginleştirmesi önerilir. Eğer PR odaklı içeriklere ilgi duyuyorsanız, B2Press'in kütüphanesiniziyaret edebilirsiniz!

Online PR Servisi B2Press ne yapar?

Hollanda, Yunanistan ve Türkiye’deki ofisleriyle yüzlerce marka için basın bülteni dağıtımı, özel haberler, advertorial içerikleri ve medya işbirlikleri konularına odaklanan Online PR Servisi B2Press, geleneksel PR ajanslarından farklı olarak, PR’ı servis modeliyle sunar. Dünyanın dört bir yanında 50’den fazla ülkede basın bülteni dağıtımı yapabilen B2Press, içerik üretimi, basın bülteni dağıtımı, medya takip ve raporlama süreçlerini, tek pakette birleştirir. Ayrıntılar için Nasıl Çalışır? sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.